Jaarlijks overlijden in Nederland naar schatting drieduizend mensen als gevolg van ongunstige werkomstandigheden. Dat blijkt uit een op Workers Memorial Day verschenen verkennend onderzoek van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten over de sterfte door beroepsziekten in Nederland. Uit het onderzoek blijkt dat belangrijkste oorzaken voor beroepsgebonden sterfte worden gevormd door kanker door werk (1.350), beroepslongaandoeningen (570) en hart- en vaatziektes (800).

Ook komen jaarlijks in Nederland ongeveer tweehonderd miskramen voor als gevolg van het werk van een van de ouders.
Gepleit wordt om meer lering te trekken uit deze gevallen die in principe voorkomen hadden kunnen worden.

Sterftegevallen voorkomen
Ook al betreft het schattingen met een ruime onzekerheidsmarge, duidelijk is dat we met een serieus probleem van doen hebben. Sterfte door werk is een teken van een falend arbeidsomstandighedenbeleid. De meeste van deze sterftegevallen hadden voorkomen kunnen worden.
Lastig bij de koppeling aan preventiebeleid is dat sommige gevallen van beroepsziekte zich pas tientallen jaren na de blootstelling openbaren, zoals bij asbest. Bij sommige dodelijke beroepsziekten, zoals hart- en vaatziektes door stress of ploegendienst en bij dodelijke arbeidsongevallen is het tijdpad korter en zijn resultaten van preventie eerder zichtbaar.

Beter signaleren, meer leren
In het rapport worden aanbevelingen gedaan om beroepsziekten beter te signaleren en meer te leren van beroepsziekten. De melding van beroepsziekten door bedrijfsartsen kan en moet beter. Daarnaast kan naar andere bronnen van informatie worden gezocht, zoals informatie van verzekeringsgeneeskundigen. Ook koppeling van gegevensbestanden biedt veel mogelijkheden. Het is een interessante optie om een project te starten die de mogelijkheden onderzoekt van melding van (nieuwe) beroepsziekten door werkenden zelf.
Ook pleit het NCvB voor beter gevalsonderzoek. Te vaak nog worden beroepsziekten gebagatelliseerd. Met uitzondering van OPS wordt klinisch arbeidsgeneeskundig onderzoek in Nederland niet vergoed door ziektekostenverzekeraars. In Scandinavische landen, Frankrijk en in de VS is dit beter geregeld en komen nieuwe arbeidsrisico’s sneller aan het licht. Door medische expertise en deskundigheid op arbeidsomstandighedenterrein te bundelen kunnen oorzaken preciezer in kaart worden gebracht en preventieve maatregelen getroffen worden.

Arbovigilantie
Het NCvB pleit voor een een systeem om nieuwe arbeidsrisico’s eerder in beeld te krijgen; arbovigilantie. Werkmethodes uit de Farmacovigilantie (opgezet om bijwerkingen van geneesmiddelen te signaleren) kunnen daarbij als voorbeeld dienen. In een themapublicatie van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (Laan G van der, 2009) zijn hiervoor de mogelijkheden geschetst.
Anticiperen op nieuwe arborisico’s is belangrijk; zo moet nu al gedacht worden aan een ‘early warning system’ bij het werken met synthetische nanodeeltjes.

Lees het rapport: Sterfte door werk in Nederland