Welke factoren, aspecten en bijkomende psychische problemen zijn relevant in verband met terugkeer naar werk van patiënten met niet aangeboren hersenletsel (NAH)? En welke interventies zijn effectief voor de bevordering van terugkeer naar werk? Deze onderzoeksvragen beantwoord Birgit Donker in haar proefschrift Acquired brain injury and work participation.

Niet aangeboren hersenletsel (NAH) is beschadiging van de hersenen die optreedt na de geboorte, bijvoorbeeld door een ongeval, een beroerte of een tumor. Deze hersenbeschadiging kan veel gevolgen hebben, bijvoorbeeld lichamelijke of cognitieve problemen of problemen ten aanzien van gedrag of emotie.

Deze gevolgen van NAH kunnen een belemmering vormen voor het functioneren; een minderheid van mensen met NAH keert binnen twee jaar terug naar het werk. Het niet kunnen hervatten in werkzaamheden kan leiden tot sociale en/of psychische problemen en daarom dient het proces naar werk geoptimaliseerd te worden. Daarvoor is meer kennis nodig en dat was de doelstelling van het eerste deel van het promotieonderzoek van Birgit Donker: het vergaren van wetenschappelijke kennis over NAH en terugkeer naar werk.

Donker onderzocht in de internationale wetenschappelijke literatuur welke factoren relevant zijn voor al dan niet terugkeer naar werk. Dat zijn een langdurige opname op een revalidatieafdeling en het zelfstandig kunnen functioneren in dagelijkse activiteiten. Ook blijken persoonlijke aspecten, zoals opleidingsniveau en werkloosheid relevant. De ernst van het letsel in de acute fase speelt geen belangrijke rol. Bijkomende psychische problemen (bijvoorbeeld een depressie) kunnen werkhervatting belemmeren.

Donker heeft ook interviews afgenomen bij patiënten en werkgevers om te inventariseren wat hun persoonlijke ervaringen waren ten aanzien van het proces naar werk; zij vonden bijvoorbeeld ‘motivatie’ bevorderend. De onzichtbare gevolgen van NAH, zoals cognitieve problematiek en vermoeidheid zagen zij als een belemmering voor terugkeer naar werk. Begeleiding door een deskundig professional vonden patiënten en werkgevers een goede oplossing bij bemoeilijkte werkhervatting.

Donker heeft verder in de literatuur gevonden dat interventies die gericht zijn op het goed aanpassen van het werk en de werkplek, gecombineerd met het voorlichten, coachen en trainen van een persoon met NAH, werkhervatting kunnen bevorderen.

De kennis die door dit onderzoek verkregen is, kan de verzekeringsarts in het dagelijkse werk goed gebruiken, bijvoorbeeld bij het beoordelen van de belastbaarheid van een patiënt met NAH. Het doel van het tweede deel van het promotieonderzoek van Donker was daarom na te gaan of en hoe verzekeringsartsen deze kennis zouden kunnen verwerven.

Donker heeft de kennis verwerkt in een onderwijsprogramma voor verzekeringsartsen. Het programma werd door Donker uitgetest; het leidde tot kennistoename van de deelnemende verzekeringsartsen. Verder vonden zij het programma relevant, bruikbaar en nuttig voor hun dagelijkse werk in de praktijk. Het onderwijsprogramma is beschikbaar voor alle verzekeringsartsen.

Birgit Donker-Cools is adviseur verzekeringsarts bij UWV en onderzoeker bij het Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde (KCVG), een samenwerkingsverband tussen AMC (waar Donker werkzaam is), UMCG, UWV en VUmc.

Zij heeft op 30 januari jl. haar proefschrift verdedigd over niet aangeboren hersenletsel (NAH) en arbeidsparticipatie.

Donker blijft verbonden aan het KCVG als senior onderzoeker en haar missie is in die rol, in combinatie met de werkzaamheden als adviseur verzekeringsarts bij UWV, bij te dragen aan de verdere academisering van de verzekeringsgeneeskunde.

Donker-Cools, B. H. P. M. (2020). Acquired brain injury and work participation.

https://pure.uva.nl/ws/files/44044176/Appendices.pdf