Lassers lopen met het ouder worden meer kans op een mogelijk dodelijke longontsteking door pneumokokken. Is het zinvol ze daartegen te vaccineren?

De kans op een ernstige, soms dodelijke longontsteking door pneumokokken neemt toe met het ouder worden. En met blootstelling aan metaalrook, waarbij waarschijnlijk vooral ijzer een rol speelt, nog meer. Kan vaccineren hierbij preventief werken?

Metaalrook gerelateerde longontsteking door pneumokokken

In een review (Palmer 2012) over de kansen om een werkgerelateerde longontsteking op te lopen, wordt aangetoond dat dit risico al sinds begin vorige eeuw bekend is. Uit diverse onderzoeken blijkt het relatieve risico voor blootstelling aan metaalrook omstreeks de 1,8 te liggen en voor ijzerhoudende rook op 3,1 [95% BI 1,0 – 9,5]. Bij het stoppen van de blootstelling, bijvoorbeeld vanwege pensionering, gaat dit weer terug naar een gemiddelde kans. Ondanks de huidige betere arbeidshygiënische voorzieningen blijft het risico bestaan en dat is niet verwonderlijk als men in de dagelijkse praktijk de werkzaamheden bekijkt. Wolken lasrook blijven de lassers (en regelmatig ook hun collega's) omcirkelen. De longontsteking die door pneumokokken bij lassers wordt veroorzaakt is in ongeveer 1 op de 8 gevallen dodelijk. Bij ouderen is die kans hoger dan bij jongeren.

Vaccinatie

Het ligt dus voor de hand om lassers met name op latere leeftijd te beschermen met een vaccinatie tegen pneumokokken. Probleem daarbij is wel dat men met de huidige vaccins maar eenmaal gevaccineerd kan worden vanwege de toenemende kans op bijwerkingen bij een herhalingsvaccinatie. Men gaat ervan uit dat het effect van vaccinatie tussen de 5 en 10 jaar aanhoudt. Daarom stellen de onderzoekers voor alleen ouderen vanaf 50 jaar te vaccineren. Men berekende in de VS het aantal mensen dat moet worden gevaccineerd om een longontsteking te voorkomen: het number needed to prevent is 588 voor een longontsteking en 4900 voor een dodelijke longontsteking door pneumokokken. Het eerste getal ligt in dezelfde orde van grootte als het nemen van eenvoudige bloeddrukverlagers om per jaar 1 beroerte, hartinfarct of dode te voorkomen en het tweede heeft een zelfde preventief effect op de kans op een dodelijke gebeurtenis als bij het gebruik van voor en achter van veiligheidsriemen in de auto. Er is nu een 23 polyvalent (PPV23) pneumokokkenvaccin op de markt, dat tegen het overgrote deel van de huidige pneumokokken beschermt. Daarnaast is er een nieuw vaccin in ontwikkeling dat langer effectief is en ook vaker gegeven kan worden.

Arbeidshygiënische maatregelen blijven noodzakelijk

Om de lassers beter te beschermen blijven bronmaatregelen vanzelfsprekend  noodzakelijk. Daarbij komen de volgende maatregelen in aanmerking:

• lokale lasrookafzuiging
• de afzuigkap altijd in de buurt van het werkstuk houden
• het hoofd van de lasser buiten de rookpluim houden
• beter een verbeterde dan een standaard lashelm gebruiken
• het werkstuk altijd eerst reinigen van vervuilende substanties
• andere taken niet in de buurt van de lasplek uitvoeren
• het toepassen van een adequaat adembeschermingsmiddel
• op www.5xbeter.nl wordt ook nog geadviseerd tot 5 te tellen na het stoppen met lassen voordat je de helm afdoet. Dan worden de vrijgekomen fijnstof-deeltjes door spontane samenklontering (aggregatie) te groot om nog in te ademen.
• een algemene afzuiging blijft noodzakelijk om de werkplekken optimaal schoon te houden.

Tenslotte helpt het ook de risicofactor roken aan te pakken bij de lassers.

Palmer, K.T., Cosgrove M.P. Vaccinating welders against pneumonia. Occupational medicine 2012;62;325-330

Alexander Wong A., Marrie, J.A., Garg S., Kellner, J.D.,Tyrrell G.J. [ the SPATGroup] Welders are at increased risk for invasive pneumococcal disease. Int J Infect Dis (2010)

//