De Arbowet stelt gezond en veilig werken centraal. Deze zorgplicht voor werkgevers geldt ook voor ‘helden’ in de zorg en flexwerkers in de vleesverwerkende industrie. Niettemin zijn veel werkenden in de zorg en vleesindustrie blootgesteld geweest aan COVID-19 en hebben ze besmettingen opgelopen. Bedrijfsartsen worden geconfronteerd met vragen en onzekerheden zowel tijdens de ‘lock-down’ als bij de opstart van het werk. 

De ultieme vorm van preventie in Coronatijd is thuisblijven en geen contact hebben met andere mensen. In de afgelopen periode van ‘lock-down’ hebben veel werkenden thuis gewerkt of zijn ze thuis gebleven omdat hun werkplek op slot ging. Het beschermen van mensen tegen blootstelling aan het coronavirus heeft echter ook een keerzijde. Waar voor de werkenden met een dienstverband het loon vaak volledig is doorbetaald, viel voor veel oproepkrachten en andere flexwerkers het inkomen weg. Bovendien is het langdurig isoleren van mensen niet gezond. Gelukkig was voor de meeste sectoren het slot maar tijdelijk.

De opstart van en het zogenaamde opschalen van bedrijfsactiviteiten confronteert bedrijfsartsen met vragen en onzekerheden. Uitgangspunt is dat bedrijfsartsen werkgevers adviseren over de inrichting en organisatie van het werk om coronabesmetting te voorkómen. Werknemers vragen zich af of ze wel veilig kunnen terugkeren in werk. Ze zijn onzeker over hun eigen kwetsbaarheid en hebben vragen als ‘Behoor ik tot een risicogroep?’,  ‘Wat als ik op het werk word besmet en het virus meeneem naar huis waar kwetsbare mensen wonen?’ en ‘Nemen bezoekers het virus mee; kun je ze testen?’.  Met andere woorden: kan de bedrijfsarts garanderen dat het werk veilig is? De bedrijfsarts moet kunnen omgaan met reële en irreële angst. Ook werkgevers hebben vragen, bijvoorbeeld: ‘als iemand niet komt werken, moet ik het loon dan wel door betalen?’.

Afwegingen bedrijfsarts
De bedrijfsarts beoordeelt de medische conditie van een werkende en schat de gevolgen in wanneer besmetting optreedt. Het RIVM heeft op de website een lijst met chronische aandoeningen als handvat. De bedrijfsarts schat de kans in op blootstelling in het werk en betrekt deze inschatting bij het advies of veilig en gezond werken weer mogelijk is. De afwegingen houden in: is er een kans dat het coronavirus zich in de werkruimte kan bevinden? Is er een transmissiekans? Wat is het risico bij besmetting? Betekent besmetting ook een risico voor huisgenoten? Er is geen honderd procent zekerheid, maar je moet wel ja of nee zeggen. Dezelfde onzekerheid geldt ook voor preventieve maatregelen. Zo staat de effectiviteit van mondkapjes ter discussie, levert het meten van de temperatuur bij de poort vooral schijnzekerheid en kent het isoleren om huisgenoten te beschermen grenzen.