Het invoeren van maatregelen om beroepsziekten te voorkómen is een lastig proces, waarbij overleg en samenwerking met werkgever en werkenden noodzakelijk is. De beroepsziekteregistratierichtlijnen van het NCvB kunnen hierbij behulpzaam zijn. In een recente bijdrage in Quintesse zijn aandachtspunten en voorbeelden aangegeven die een succesvolle invoering van preventieve maatregelen mogelijk maakt.

In een recent artikel in Quintesse wordt aandacht besteed aan het succesvol invoeren van maatregelen om beroepsziekten te voorkómen. Preventieve (medische) adviezen geven aan werknemers en werkgevers om beroepsziekten te voorkómen is een kerntaak voor bedrijfsartsen. Voordat adviezen leiden tot de gewenste gedragsveranderingen dient vaak een aantal verschillende maatregelen te worden geïmplementeerd, op individueel, bedrijfs- en brancheniveau. Wetenschappelijk onderzoek kan de effectiviteit van maatregelen testen, maar het succes is ook afhankelijk van de vraag of de maatregelen in de praktijk ook daadwerkelijk worden toegepast. In toenemende mate wordt in praktijk én wetenschap het belang onderkend van een stapsgewijze aanpak bij de uitvoering en evaluatie van de implementatie van preventieve maatregelen.

Bij werknemers met werkgerelateerde klachten of vermoede beroepsziekten is het van belang na te gaan welke risicofactoren in het werk aanwezig zijn en hoe hoog de blootstelling is aan deze risicofactoren (stap 1). De beroepsziekteregistratierichtlijnen van het NCvB kunnen hierbij behulpzaam zijn. Op geleide van de arbeidshygiënische strategie selecteert u vervolgens (potentieel) effectieve maatregelen om de blootstelling aan de geïdentificeerde risicofactor(en) te verminderen (stap 2). Informatie over effectieve maatregelen is vaak te vinden in multidisciplinaire richtlijnen en systematische reviews of door een participatieve aanpak met betrokkenen in het bedrijf. Beschreven werkzame maatregelen zijn niet per definitie effectief voor alle werknemers en werkomgevingen. Houd rekening met kwetsbare werknemers en de kenmerken van een bedrijf. Ga in ieder geval na welke actorgroepen betrokken zijn bij de geadviseerde maatregelen (stap 3). Actoren kunnen zijn: gebruikers (zoals werknemers), invoerders van preventieve maatregelen, (zoals leidinggevenden), beslissers (zoals werkgevers) en helpers (zoals de bedrijfsarts, brancheorganisaties, of de Inspectie SZW). Ga per actorgroep na welke belemmeringen voor invoering van preventieve maatregelen opgeheven dienen te worden. Besteed ook aandacht aan de juiste implementatiestrategie (stap 4). Alleen informatie of alleen dwang, zoals wetgeving, werkt vaak niet. Gecombineerde strategieën als informatie, educatie en facilitering lijken op bedrijfsniveau wel werkzaam. Participatieve strategieën bevatten vaak een combinatie van deze implementatiestrategieën. Blijvende aandacht voor de invoering van maatregelen is belangrijk (stap 5). Het verdient aanbeveling om specifieke, meetbare en haalbare doelen op te stellen met een realistische tijdsplanning om de preventieve maatregelen in te voeren. Tot slot is het nuttig om het effect van het implementatieproces en het effect van de maatregel op reductie van de risicofactor(en) te evalueren en zo nodig bij te stellen (stap 6). Check in ieder geval de risico-inventarisatie en -evaluatie van het bedrijf en laat het plan van aanpak zo nodig aanpassen.

Bron
Succesvol werken aan preventie van beroepsziekten
Dr. Henk van der Molen¹, Dr. Steven Visser¹, Dr Bas Sorgdrager¹, Dr. Paul Kuijer¹

¹Amsterdam Universitair Medische Centra (locatie AMC), Universiteit van Amsterdam, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Amsterdam Public Health onderzoeksinstituut, Amsterdam

Quintesse issue 4