Overslaan en naar de inhoud gaan
Door redactie op 08-05-2013 - 12:52

Bij een 60-jarige casino-medewerker wordt longkanker gediagnosticeerd. Hij heeft zelf nooit gerookt, maar wel 20 jaar lang bij speeltafels gestaan waar fors gerookt werd. Moet dit als beroepsziekte door passief roken worden beschouwd? Binnenkort verschijnt de nieuwe registratierichtlijn Longkanker die een handreiking biedt om dit soort vragen te kunnen beantwoorden.  

Longkanker is de kanker met de hoogste sterfte in Nederland; jaarlijks overlijden ongeveer 10.000 mensen als gevolg van deze aandoening. De belangrijkste oorzaak van longkanker is roken. Hierdoor zijn gevallen van longkanker die door blootstelling aan stoffen op het werk ontstaan lastig te onderscheiden van gevallen door andere oorzaken, zeker als het rokers betreft. Niettemin waren verschillende beroepsfactoren al geïdentificeerd voordat roken als oorzaak van longkanker werd aangeduid.
Geschat wordt dat tenminste duizend mensen per jaar in Nederland extra overlijden aan longkanker als gevolg van blootstelling aan kankerverwekkende stoffen op het werk, waarvan circa de helft door blootstelling aan asbest. Meer dan tien procent van de gevallen van longkanker wordt dus door blootstelling aan kankerverwekkende stoffen in het werk veroorzaakt.
Sommige industriële longcarcinogenen hebben zo’n hoge carcinogene potentie dat longkanker na deze specifieke beroepsmatige blootstelling als beroepsziekte kan worden beschouwd.  Longkanker door werk is opgenomen in verschillende internationale lijsten van beroepsziekten. In de registratierichtlijn wordt een handreiking gegeven om vragen over het beroepsmatige karakter te kunnen beantwoorden.

Wanneer sprake is van een primair longcarcinoom is een beroepslongkanker waarschijnlijk als er een jarenlange (> 20 jaar), intensieve beroepsmatige blootstelling heeft bestaan aan:

Arseen

Asbest

Beryllium

Bis-chloormethylether

Cadmium

Chroom

Cokesovenemissies

Dieseluitlaatgassen

Ioniserende straling

Kwartshoudend stof

Mosterdgas

Passief roken

PAK´s koolteer, roet

Nikkel

 

Met ‘waarschijnlijk’ wordt hier bedoeld dat de werkfactor ‘in overwegende mate’ de oorzaak van de longkanker is, dat wil zeggen dat deze een veroorzakingswaarschijnlijkheid van  meer dan vijftig procent heeft. Op grond van 20 jaar passief roken kan de longkanker van de niet rokende casinowerker als een beroepsziekte worden beschouwd.

In een achtergronddocument bij de registratierichtlijn worden de verschillende longcarcinogenen meer in detail besproken. Hoewel daarbij het roken ook in ogenschouw moet worden genomen, is er, ook indien het een zware roker betreft, bij een asbestblootstelling van > 25 vezeljaren sprake van een verdubbeling van de kans op longkanker en kan van een beroepsziekte worden gesproken.

Beoordeling van werkgerelateerdheid van longkanker in individuele gevallen.
Omdat werkgerelateerde longkanker niet histologisch te onderscheiden is van niet werkgerelateerde longkanker, kan het onderscheid alleen gemaakt worden met behulp van een zo volledig mogelijke beschrijving van de mogelijke blootstelling aan carcinogene stoffen. Zo’n beschrijving moet bij voorkeur de levenslange mogelijke blootstelling omvatten en waar mogelijk in maat en getal worden uitgedrukt.

Om in het individuele geval een oordeel te vellen over werkgerelateerdheid, moet op basis van de verzamelde informatie voor elke relevante blootstelling worden beoordeeld of sprake is van voldoende hoge/lange blootstelling, al dan niet in combinatie met andere factoren, om te kunnen spreken van een verhoogd risico op longkanker. Daarbij moet ook gekeken worden of de latentietijd voldoende lang, bijvoorbeeld 15-25 jaar, is geweest. Met inachtneming van al deze factoren moet een eindoordeel geveld worden over de werkgerelateerdheid van het individuele geval.

Het achtergronddocument geeft een samenvatting van de literatuur van de verschillende stoffen die als longcarcinogeen worden bestempeld.

De Registratierichtlijn : Longkanker door werk

 

Gert van der Laan