Het vaststellen van een beroepsziekte is niet altijd even eenvoudig. Klachten waarmee werkenden naar de bedrijfsarts komen zijn vaak aspecifiek en mogelijk werkgerelateerd, maar daarmee nog geen beroepsziekten. Gecombineerd met informatie over blootstelling aan risicofactoren in het werk kunnen deze klachten wél dienen als vroegsignalen van beroepsziekten en daarmee aangrijpingspunt voor preventieve acties. Als werk het probleem is van ziekte, is een behandeling niet de oplossing.

Beroepsziekten: voorkómen is beter dan behandelen

Henk van der Molen, hoofd van het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, is benoemd tot hoogleraar etiologie en preventie van beroepsziekten. In zijn oratie op 8 maart schetste hij zijn ambities op het gebied van preventie. ‘Mijn ambitie is om risicofactoren in werk verder te ontrafelen en grote vooruitgang te boeken met haalbare en effectieve preventieve maatregelen voor werkenden en werkorganisaties.’

Per 1 januari 2023 is de regeling Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB) ingevoerd. Werkenden die ziek zijn geworden door het werken met schadelijke stoffen kunnen dan een éénmalige tegemoetkoming aanvragen van € 22.839. Vooralsnog geldt de regeling TSB voor drie beroepsziekten; longkanker door asbest, allergisch beroepsastma en chronische encefalopathie door oplosmiddelen (CSE of schildersziekte).

Hoe is de aanpak van beroepsziekten in Nederland in vergelijking met andere Europese landen en wat kunnen we daarvan leren? Op een invitational conference op 24 oktober 2013, georganiseerd door het NCvB/Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid, samen met AStri, werden de resultaten van een internationaal vergelijkend onderzoek naar beroepsziekten gepresenteerd.

Bij een 60-jarige casino-medewerker wordt longkanker gediagnosticeerd. Hij heeft zelf nooit gerookt, maar wel 20 jaar lang bij speeltafels gestaan waar fors gerookt werd. Moet dit als beroepsziekte door passief roken worden beschouwd? Binnenkort verschijnt de nieuwe registratierichtlijn Longkanker die een handreiking biedt om dit soort vragen te kunnen beantwoorden.