Blaaskanker, oorzaken door het werk?

Blaaskanker komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen. De belangrijkste oorzaak van blaaskanker is tabaksrook, hetgeen verantwoordelijk is voor ongeveer de helft van alle gevallen. In ontwikkelingslanden wordt blaaskanker ook gezien na chronische blaasontstekingen door schistosomiasis. Een genetisch bepaalde verhoogde gevoeligheid door verschillen in de omzetting van bepaalde stoffen (acetylering) kan een rol spelen. In individuele gevallen is het lastig de oorzaak te duiden. Op basis van epidemiologische gegevens (groepsonderzoek) kunnen op groepsniveau wel oorzaken aangewezen worden. 

Blootstelling aan toxische stoffen in het beroep kan blaaskanker veroorzaken; in ongeveer 10% van de gevallen van blaaskanker in geïndustrialiseerde landen wordt het werk als oorzaak beschouwd.

Indien blaaskanker voorkomt op een jeugdiger leeftijd dan gebruikelijk is de kans op een beroepsmatige oorzaak groter. Het betreft beroepsmatige blootstelling aan polycyclische aromatische koolwaterstoffen; stoffen die in sigarettenrook voorkomen, maar ook in dieseluitlaatgassen en teerdampen en verder een reeks van andere stoffen, processen en beroepen (zonder dat precies bekend is welke stof verantwoordelijk is).

Bij het werk met sommige stoffen (met name aromatische amines als beta-naphtylamine en benzidine) zijn vroeger epidemieën van blaaskanker  beschreven. Deze stoffen zijn inmiddels verboden. Onderstaand een tabel met stoffen die door het toonaangevende IARC (International Agency for Research on Cancer, een WHO instelling) als blaaskankerverwekkend worden beschouwd. 

Tabel 1: Exposures, occupations and industries evaluated by the International Agency forResearch on Cancer that have been associated with a high bladder cancer risk. 

Group 1: The Agent (mixture) is Carcinogenic to Humans 

  • 4-aminobiphenyl
  • Aluminium production
  • Auramine, manufacture of
  • Benzidine
  • ß-Naphtylamine
  • Coal gasification
  • Coal-tar pitches
  • Magenta, manufacture of
  • Painter (occupational exposure)

  • Rubber industry  

Group 2A: The Agent (mixture) is Probably Carcinogenic to Humans 

  • 4,4'-methylene-bis-chloroaniline (MOCA)
  • Benzidine based dyes
  • Benzo [a] pyrene
  • Diesel engine exhaust
  • Hairdresser or barber (occupational exposure)
  • p-Chloro-o-toluidine and its strong acid salts

  • Tetrachloroethylene  

Group 2B The Agent (mixture) is Possible Carcinogenic to Humans

  • Dry cleaning (occupational exposure)
  • Printing processes (occupational exposure)
  • Textile manufacturing industry (occupational exposure)

 

Literatuur: Kogevinas M, Trichopoulos. Urinary Bladder Cancer in: Adami HA et al (editors) Textbook of Cancer EpidemiologyOxford University Press. Oxford 2002